Ze heet Amber. Haar naam wordt nu genoemd.

Kun je je moeder voelen van een kindje dat nooit heeft bestaan?

Ja. Dat kan. Deze week was ik er getuige van.

Ik zat met drie vrouwen in mijn praktijk. Eén van hen is mijn cliënt. Ze had me gevraagd of ze op deze bijzondere dag haar beste vriendin en zus mee mocht nemen. Het is de dag die ze onlangs in het leven heeft geroepen. Een dag om haar nooit geboren kindje te eren.

…

Tweeënhalve maand geleden:

Ze komt altijd met een zelfverzekerde pas en een brede glimlach aanlopen. Slechts een paar jaar ouder dan ik, altijd gekleed in kleurige, sierlijke jurken. Een vrouw die je niet over het hoofd ziet. Aan de buitenkant zou je niet zeggen dat er zoveel verdriet in haar schuilt. Ik weet echter dat ze vanbinnen huilt.

Met heel haar hart wist ze het zeker: ze ging zonder partner een fertiliteitstraject in. Dolgraag wilde ze een kindje op de wereld zetten. Haar moederhart stond wagenwijd open. Gesteund door haar omgeving durfde ze het aan. Met name haar zus en beste vriendin stonden aan haar zijde. Vol enthousiasme en goede moed. Dat er een mogelijkheid bestond dat het traject niet tot een zwangerschap zou leiden, kwam eigenlijk niet in haar op.

Maar het bleek de bittere waarheid. Jaren van hoop en wanhoop, hormooninjecties, ritjes van en naar het ziekenhuis en vele echo’s eindigden in een desillusie: ze raakte niet zwanger. Ze stond met lege handen. Maar nog veel meer; met een leeg hart.

De pijn van haar ongewenste kinderloosheid werd in diverse sessies al zichtbaar. Vele tranen stroomden. En er was frustratie. Ze rouwde om iets wat nooit zichtbaar en tastbaar was geworden. Maar voor haar was het levensecht. De leegte en het ontbreken van tastbare restanten van de barre tocht die ze ging, maakten haar soms boos en eenzaam. ‘Begrijpt iemand eigenlijk wel wat ik voel?’

Deze keer zijn er geen tranen, maar een diepe zucht die moedeloosheid verraadt. Ze haalt haar schouders op en zegt zich lamlendig te voelen. Ze begrijpt het niet en geeft zichzelf op de kop. ‘Kom toch eens in beweging!’ zegt ze bestraffend. Ik zie de strijd die ze met zichzelf voert en volg mijn intuïtie. Iets in mij zegt dat haar laatste zin de kern raakt.

Ik laat haar drie vloerankers uitkiezen: voor verleden, heden en toekomst. Als ze in de ruimte zijn neergelegd, nodig ik haar uit op de plaats van het verleden te gaan staan. Meteen gebeurt er veel. ‘Hier is mijn kindje nog dichtbij’, zegt ze. Het vult haar hele lijf. Ze wil pertinent nergens anders naartoe. Geëmotioneerd licht ze toe wat ze voelt: ‘Mijn kindje was onderweg naar mij. Het is mij niet gelukt het te ontvangen. Als ik wegga van deze plek, laat ik hem of haar in de steek en dan voel ik me de meest waardeloze moeder ever.’

Ik word geraakt door haar intense woorden. Het zit diep. De pijn van een vrouw die zich moeder voelt, maar het nooit werd. Na een stilte vraag ik haar: ‘Praat je wel eens met je kindje?’ Enigszins verwonderd antwoordt ze ontkennend. Ik nodig haar uit dit de komende tijd wel te doen. ‘Praat maar met hem of haar. Je hebt het kindje nooit in je buik voelen groeien, maar het bestaat wel. In jouw hart. In de zielsverbinding. Eer hem of haar en vertel hoe verdrietig je het vindt dat jullie nooit bij elkaar zijn gekomen.’

Haar lijf ontspant. Opeens snapt ze haar lamlendige gevoel. Ze staat vast in haar verleden. Daar waar ze nog met open armen op haar kindje staat te wachten. In beweging komen zou afscheid betekenen en daar is ze allerminst aan toe. Allereerst lijkt er iets anders nodig. Opgelucht verlaat ze even later de kamer.

De volgende keer zit er een stralende vrouw tegenover me. Ze vertelt dat er enorm veel is gebeurd. Ze heeft contact gemaakt met haar ongeboren kindje. Het is een meisje. Haar moederhart voelt dat. Ze praat met haar dochter. Bovendien heeft ze een dag uitgekozen die ze vanaf nu jaarlijks wil gebruiken om de verbinding met haar dochter te vieren. Met vrienden en familie als getuigen. Tastbaar. Zichtbaar. Juist omdat haar dochter dat nooit werkelijk was. Een ritueel vol liefde. Ik ben stil van wat ik hoor en zie. Wat een prachtige erkenning geeft deze vrouw aan zichzelf en haar nooit geboren kindje.

‘En ik zou die dag graag met mijn beste vriendin en zus bij jou komen’, zegt ze. Ik word er stil van. Ze wil stilstaan bij de weg die ze samen gingen en bij het kleine meisje dat zo welkom was, maar nooit tot groei kwam. Ik heet hen uiteraard van harte welkom. En zo geschiedde. Deze week zaten ze met z’n drieën in mijn praktijk.

Van tevoren vraag ik me af hoe de stemming zal zijn. Ik weet niet precies wat ik kan verwachten. En dus vraag ik haar na binnenkomst: ‘Hoe ben je vandaag opgestaan?’ Met een stralende lach zegt ze: ‘Feestelijk!’ Ze oogt opgetogen en trots. Eindelijk doet ze wat ze al zoveel jaren nodig heeft: haar dochter een plek geven. En daarmee ook zichzelf.

We praten openlijk over het traject dat ze ging, met deze twee belangrijke vrouwen als bakens naast zich. Ze deelden lief en leed. Ze lachten en huilden, hoopten en wanhoopten. De sfeer is vandaag ontspannen en liefdevol. Er vloeit een traan, maar er wordt vooral veel gelachen. Ik ben getuige van een waardevol ritueel. En daar denk ik de rest van de week nog regelmatig aan terug.

…

Ik ben onder de indruk. Van deze vrouw en haar proces. En van de kracht en het belang van rituelen. Niet lang geleden stond ze nog vastgenageld in haar verleden. Zoekend naar ruimte voor haar verdriet, maar misschien vooral voor de eindeloze liefde voor haar nooit geboren kindje. Ze kon er geen kant mee op. Omdat ze niks had om bij te rouwen. Geen echo, geen foto, geen urn, geen plukje haar. Slechts de leegte in haar lijf en het diepe weten over het bestaan van haar meisje. Het had het nodig gezien te worden. In volle omvang.

Ik voel me geroepen dit met de wereld te delen. Met toestemming van deze bijzondere vrouw, uiteraard. Allereerst om haar verhaal in het licht te zetten. Ik bewonder haar en ben dankbaar getuige te mogen zijn van de weg die ze gaat. Maar ook om ongewenste kinderloosheid onder de aandacht te brengen. Het is een onzichtbaar en wellicht soms onderkend verlies. Met rouw zonder rituelen. Maar juist omdat het gemis zo onzichtbaar is, vraagt het om rituelen. Symboliek om de hoop, liefde en verbinding vorm te geven, tezamen met het verdriet en het gemis. Ik hoop dat deze tekst anderen uitnodigt hun ongeboren kindje in het licht te zetten. Want ook al zijn ze met onze ogen nooit zichtbaar geworden, ze bestaan!

…

Ze heet Amber. Haar naam wordt nu genoemd. Met trots en vertrouwen. Wetend dat ze onderweg was en zo onwaarschijnlijk welkom was.

Met dank aan Wendy, de moeder van Amber, die toestemming gaf voor het plaatsen van deze tekst.